Bài 3: Làm sao biết mình có lao tiềm ẩn?

Bài 3: Làm sao biết mình có lao tiềm ẩn?

Sau khi biết mình thuộc nhóm có nguy cơ cao, câu hỏi tiếp theo là: “Làm sao biết cơ thể có mang vi khuẩn lao ngủ yên hay không?” Lao tiềm ẩn không gây triệu chứng, không thể phát hiện bằng cảm giác chủ quan. Vì vậy, xét nghiệm tầm soát chủ động là bước duy nhất để chẩn đoán chính xác.

 

Không triệu chứng không có nghĩa là không nguy hiểm

Người bị lao tiềm ẩn không ho, không sốt, không sụt cân. Vì vậy, rất nhiều người mang vi khuẩn lao mà không hề hay biết, cho đến khi chuyển thành lao phổi, lao hạch hoặc lao màng não...

Nếu bạn từng sống cùng người mắc lao, có HIV, bệnh mạn tính, hoặc chuẩn bị hóa trị – hãy nhớ: không triệu chứng không đồng nghĩa với an toàn.

 

Xét nghiệm gì để phát hiện lao tiềm ẩn?

Hiện có 2 phương pháp chính, được Bộ Y tế và WHO khuyến cáo:

• TST (Tuberculin Skin Test):

Bác sĩ tiêm một lượng nhỏ dung dịch tuberculin dưới da cẳng tay. Sau 48–72 giờ, nếu vùng da sưng đỏ trên mức nhất định, kết quả được coi là dương tính.

• Ưu điểm: Dễ làm, chi phí thấp.
• Hạn chế: Có thể sai lệch nếu từng tiêm vaccine BCG.

• IGRA (Interferon Gamma Release Assay):

Xét nghiệm máu phát hiện phản ứng miễn dịch đặc hiệu với vi khuẩn lao.

• Ưu điểm: Chính xác, không bị ảnh hưởng bởi vaccine.
• Hạn chế: Chi phí cao hơn, cần phòng xét nghiệm đủ điều kiện.

 

Khi nào nên xét nghiệm lao tiềm ẩn?

Bạn nên đi tầm soát lao tiềm ẩn nếu:

• Vừa tiếp xúc gần người mắc lao trong 2 năm qua
• Chuẩn bị dùng thuốc sinh học (anti-TNF, methotrexate...)
• Đang có HIV hoặc bệnh suy giảm miễn dịch
• Trẻ em < 5 tuổi sống trong hộ có người bị lao
• Bác sĩ yêu cầu xét nghiệm trước phẫu thuật, hóa trị, hoặc ghép tạng

Việc xét nghiệm cần đi kèm loại trừ lao hoạt động: bác sĩ sẽ đánh giá triệu chứng, chụp X-quang phổi nếu cần.

 

Điều gì xảy ra sau khi có kết quả?

• Âm tính: Không có dấu hiệu nhiễm lao → theo dõi, xét nghiệm lại nếu có nguy cơ mới.
• Dương tính: Có thể là lao tiềm ẩn → bác sĩ sẽ đánh giá và tư vấn điều trị dự phòng nếu đủ điều kiện.

 

Lao tiềm ẩn không thể cảm nhận bằng cảm giác – chỉ có xét nghiệm mới biết được. Tầm soát đúng lúc là bước đầu tiên để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng.