Bài 2: Vì sao một số người dễ mắc và dễ phát bệnh lao hơn?

Bài 2: Vì sao một số người dễ mắc và dễ phát bệnh lao hơn?

 

Không phải ai nhiễm vi khuẩn lao cũng sẽ phát bệnh. Trên thực tế, phần lớn người nhiễm lao “ngủ yên” trong cơ thể dưới dạng lao tiềm ẩn – không triệu chứng, không lây lan. Nhưng tại sao có người “giữ yên” được cả đời, còn có người lại nhanh chóng phát bệnh? Câu trả lời nằm ở sức đề kháng và mức độ phơi nhiễm.

 

Hệ miễn dịch – rào chắn bảo vệ quan trọng

Cơ thể người khỏe mạnh có thể “giam giữ” vi khuẩn lao trong phổi suốt nhiều năm. Nhưng khi hệ miễn dịch suy yếu, “nhà tù” này dễ dàng bị phá vỡ. Vi khuẩn bắt đầu nhân lên, gây viêm, tổn thương phổi và trở thành lao hoạt động.

Đây là lý do vì sao người nhiễm HIV, đang hóa trị, hoặc ghép tạng có nguy cơ cao chuyển từ lao tiềm ẩn sang lao bệnh lý. Họ cần được điều trị dự phòng trước khi vi khuẩn lao có cơ hội bùng phát.

Ví dụ thực tế: Một phụ nữ 38 tuổi chuẩn bị ghép thận được xét nghiệm phát hiện lao tiềm ẩn. Nhờ điều trị dự phòng trước phẫu thuật, cô tránh được nguy cơ phát bệnh sau khi bắt đầu dùng thuốc ức chế miễn dịch.

 

Trẻ nhỏ – “mục tiêu dễ tổn thương” của vi khuẩn lao

Hệ miễn dịch của trẻ dưới 5 tuổi chưa hoàn thiện. Nếu trẻ sống chung với người mắc lao (như ông bà, cha mẹ), nguy cơ nhiễm vi khuẩn là rất cao. Và nếu không được phát hiện, lao tiềm ẩn ở trẻ rất dễ chuyển thành lao màng não hoặc lao kê – hai thể lao nguy hiểm nhất.

Một đứa trẻ 2 tuổi sống cùng ông nội đang điều trị lao phổi. Dù chưa có triệu chứng, cháu được đưa đi khám và phát hiện lao tiềm ẩn – điều trị sớm giúp phòng ngừa lao màng não.

 

Bệnh mạn tính – kẻ “tiếp tay” âm thầm

Các bệnh như đái tháo đường, suy thận, viêm khớp dạng thấp... khiến khả năng đề kháng kém đi, nhất là khi người bệnh dùng thuốc ức chế miễn dịch kéo dài. Họ thường không cảm thấy có gì khác lạ cho đến khi triệu chứng lao xuất hiện rõ ràng. Tầm soát lao tiềm ẩn định kỳ ở nhóm bệnh này là cách ngăn nguy cơ ngay từ đầu.

 

Tiếp xúc nhiều – nguy cơ tích lũy

Người sống, làm việc chung với người mắc lao – đặc biệt trong không gian kín như hộ gia đình, trại giam, nhà dưỡng lão – dễ hít phải vi khuẩn lao và nhiễm lao tiềm ẩn. Dù khỏe mạnh, mức độ tiếp xúc lặp đi lặp lại cũng làm tăng khả năng phát bệnh sau này.

 

Những người có miễn dịch suy yếu, trẻ nhỏ, người bệnh mạn tính và người thường xuyên tiếp xúc với nguồn lây là nhóm dễ bị lao tiềm ẩn và dễ chuyển sang lao hoạt động nhất. Hiểu được “vì sao” giúp chúng ta chủ động phòng bệnh, bảo vệ cả bản thân và người thân yêu.