Phân tích kết quả đo giấc ngủ

PHÂN TÍCH KẾT QUẢ GIẤC NGỦ

ThS.BS. Nguyễn Hữu Hoàng

Trung tâm điều trị bệnh hô hấp Phổi Việt

Khi cầm kết quả đo giấc ngủ ban đêm của mình, mọi người thường tự hỏi kết quả có ý nghĩa như thế nào? Và liệu mình có bị bệnh lý gì về giấc ngủ không? Mình có bị ngưng thở lúc ngủ không? Hay độ bão hòa oxy máu của mình như thế nào vào lúc ngủ? Bài viết dưới đây sẽ trả lời trọn vẹn các câu hỏi tcủa bệnh nhân. Các thông tin trên bảng kết quả chia làm nhiều phần tùy theo thiết bị thăm dò giấc ngủ loại nào là đa ký hô hấp hay đa ký giấc ngủ

 

1. Đa ký hô hấp

Đây là một xét nghiệm về giấc ngủ đơn giản để đánh giá vấn đề hô hấp (ngưng thở, giảm thở, ngáy), độ bão hòa oxy máu (SpO₂), nhịp tim và tư thế ngủ (tùy thiết bị theo dõi).

Kết quả đa ký hô hấp thường sẽ có:

• Thời gian: Ngày tiến hành đo và thời gian đo từ mấy giờ tới mấy giờ

• Kết quả ngưng, giảm thở trong lúc ngủ:
  • AHI: Chỉ số ngưng và giảm thở. Bình thường khi < 5 lần trong 1 giờ; Nhẹ từ 5-15 lần trong 1 giờ; Trung bình từ 15-30 lần trong 1 giờ; Nặng trên 30 lần trong 1 giờ.
    • OAI: Chỉ số ngưng thở tắc nghẽn lúc ngủ. Nguyên nhân tắc nghẽn xẩy ra vùng hầu họng (Amidan lớn, béo phì…).
    • CAI: Chỉ số ngưng thở trung ương. Nguyên nhân do hệ thần kinh trung ương không điều khiển hệ hô hấp hoạt động lúc ngủ (có thể xẩy ra sau đột quỵ, chấn thương não cũ, suy tim…)

• Ngưng thở theo tư thế ngủ nào nhiều nhất (nằm ngửa hay nghiêng trái hay nghiêng phải). Từ đó có thể có hướng dẫn điều trị ngưng thở theo tư thế nằm ngủ, chọn tư thế nằm ít bị ngưng thở nhất.

• Bình thường độ bão hòa oxy máu (SpO₂) là từ 94-98%. Bệnh nhân bị ngưng, giảm thở trong đêm hoặc bị các bệnh làm giảm oxy máu (COPD, béo phì…) thì độ bão hòa oxy máu bị giảm xuống. Nếu SpO₂ giảm xuống dưới 90% thì cần phải được điều trị tích cực nguyên nhân giảm oxy máu.

• Nhịp tim lúc ngủ thường sẽ giảm xuống khi cơ thể nghỉ ngơi hoặc ngủ. Những bệnh nhân có rối loạn nhịp tim hoặc có ngưng giảm thở nhịp tim sẽ dao động nhiều và nhịp tim thường nhanh lúc ngủ.

• Thiết bị cho chúng ta biết thời gian ngáy trong đêm và số lần ngáy nhiều hay ít.  

• Biểu đồ giấc ngủ: Biểu đồ giấc ngủ là hình ảnh cho chúng ta thấy các sự kiện diễn ra lúc ngủ của chúng ta: sự dao động oxy máu lúc ngủ, thay đổi nhịp tim lúc ngủ, ngưng và giảm thở lúc ngủ, tư thế ngủ thay đổi trong đêm.

• Kết luận chung: kết luận của người đọc kết quả về mức độ ngưng, giảm thở và mức độ giảm độ bão hòa oxy máu trong đêm. Tùy thuộc vào mức độ ngưng thở, giảm thở mà mỗi bệnh nhân sẽ được chỉ định điều trị phù hợp.

2. Đa ký giấc ngủ

Đa ký giấc ngủ là xét nghiệm giúp xác định các bệnh xảy ra lúc ngủ: ngưng giảm thở, rối loạn nhịp tim, cử động chân có chu kỳ. Kết quả cho biết về chất lượng giấc ngủ, mức độ ngưng, giảm thở chính xác, chi tiết hơn nhiều so với đa ký hô hấp.

Ngoài những thông tin tương tự như máy đa ký hô hấp cung cấp,  đa ký giấc ngủ còn cho biết thêm:

• Chất lượng giấc ngủ: Kết quả xác định được bệnh nhân có thật sự ngủ, thức giấc giữa đêm, các giai đoạn giấc ngủ thế nào, có dễ đi vào giấc ngủ hay không (thời gian tiềm thời giấc ngủ)? Thông thường một người sẽ mất ít hơn 20 phút để vào giấc ngủ. Thức giấc trong đêm ít < 5% tổng thời gian ngủ.

• Biểu đồ tỷ lệ các giai đoạn giấc ngủ trong đêm:  ngủ sâu nhiều hay ít, thức giấc nhiều hay không và phân bố các giai đoạn giấc ngủ hợp lý hay không?
• Tình trạng ngưng giảm thở: Đa ký giấc ngủ cho biết chi tiết và chính xác các ngưng, giảm thở lúc ngủ vào những giai đoạn giấc ngủ
• Các rối loạn tim mach:  Đa ký giấc ngủ xác định được các rối loạn nhịp tim dựa vào điện tim.
• Hội chứng chân không yên: Kết quả đa ký giấc ngủ giúp phát hiện được các cử động chân có chu kỳ xảy ra lúc ngủ.

• Biểu đồ giấc ngủ: Mô tả quá trình ngủ của bệnh nhân, tình trạng gián đoạn giấc ngủ trong đêm với các đoạn thức giấc, sự phân bố các giai đoạn giấc ngủ trong đêm. Bên cạnh đó mô tả tình trạng dao động oxy máu và nhịp tim lúc ngủ. Biểu đồ cũng cho thấy sự phân bố các ngưng giảm thở trong lúc ngủ.

• Kết luận chung: Tổng kết lại các điểm chính giấc ngủ của người bệnh. Kết luận cuối cùng về tình trạng giấc ngủ và các rối loạn thấy được trong đêm đo đa ký giấc ngủ.

• Hình ảnh mô tả lại các sự kiện ngưng thở và giảm thở trong đêm để mô tả cho người được đo dễ hiểu về các sự kiện này.

 

 

3. Kết luận

Đa ký hô hấp cho thấy tình trạng ngưng, giảm thở lúc ngủ, thay đổi nhịp tim, độ bão hòa oxy máu. Đa ký giấc ngủ cho biết được tình trạng ngủ nông, sâu và thức giấc trong đêm, tình trạng ngưng thở, giảm thở trong đêm cũng như phát hiện các bất thường về tim mạch, và cử động chân trong đêm. Các chỉ số và các bất thường trong kết quả đo giúp nhận định đúng về tình trạng bệnh của bệnh nhân từ đó sẽ có điều trị phù hợp cho bệnh nhân. Người được đo đa ký hô hấp hoặc đa ký giấc ngủ thường là có vấn đề bệnh liên quan tới giấc ngủ. Nên khi có kết quả trên, bác sỹ sẽ giải thích các chỉ số cho mình để có hướng điều trị ngưng thở khi ngủ cụ thể và tốt nhất.